CÁC LOẠI HÌNH DOANH NGHIỆP VÀ TỔ CHỨC

Bạn có biết? Xác định đúng loại hình Doanh nghiệp sẽ giúp Doanh nghiệp bạn hoạt động không bị ràng buộc hay vướng các thủ tục giới hạn bởi các loại hình Doanh nghiệp có quy định “hạn mức” hoạt động riêng.

Việc xác định đúng loại hình Doanh nghiệp kinh doanh là mối băn khoăn đầu tiên của những anh chị đang có ý định khởi nghiệp. Vì nếu không xác định được loại hình Doanh nghiệp hoặc tổ chức kinh tế thì không thể hoạch định tốt chiến lược kinh doanh. Chỉ khi anh chị hiểu rõ về từng loại mô hình Doanh nghiệp thì việc lựa chọn loại hình Doanh nghiệp sẽ trở nên bớt khó khăn hơn.
Tham khảo bài viết dưới đây của HRU để nắm rõ về các loại hình Doanh nghiệp hiện nay.

Tiêu chí lựa chọn loại hình Doanh nghiệp

Để chọn được loại hình Doanh nghiệp phù hợp với nhu cầu và khả năng hiện có, Doanh nghiệp cần xem xét những tiêu chí dưới đây và đối chiếu với kế hoạch đã đặt ra:

• Chi phí thực hiện và cách thức quản trị Doanh nghiệp
• Có tư cách pháp nhân hay không, trách nhiệm về tài sản của chủ sở hữu
• Số lượng thành viên và tên Doanh nghiệp dự kiến thành lập
• Cơ cấu tổ chức Doanh nghiệp
• Khả năng chuyển nhượng và huy động vốn của Doanh nghiệp

Các loại hình Doanh nghiệp

Sau khi xác định được các tiêu chí hướng đến sát với khả năng cũng như kế hoạch, tiếp theo anh chị chọn một trong các loại hình Doanh nghiệp phù hợp với tiêu chí đã được xác định.
1. Công ty Tư nhân
Đặc điểm:
Doanh nghiệp tư nhân do một cá nhân làm chủ và tự chịu trách nhiệm bằng toàn bộ tài sản của mình về mọi hoạt động của Doanh nghiệp. cá nhân này cũng chính là chủ sở hữu duy nhất, cũng là người đại diện theo pháp luật và quyết định mọi việc liên quan đến hoạt động kinh doanh của Doanh nghiệp.
Ưu điểm:

• Cơ cấu tổ chức đơn giản nhất do chỉ do một cá nhân làm chủ, vì thế việc tiến hành thủ tục đăng ký thành lập Doanh nghiệp tư nhân đơn giản và nhanh chóng hơn các loại hình khác.
• Chủ sở hữu DNTN có toàn quyền quyết định các hoạt động kinh doanh của công ty và linh hoạt trong các quyết định của mình.
• Ít chịu sự ràng buộc của pháp luật nhất trong tất cả các loại hình Doanh nghiệp nên dễ dàng chuyển nhượng vốn, chủ DNTN cũng có thể cho thuê lại DNTN do loại hình Doanh nghiệp này.

Nhược điểm:

• Mỗi cá nhân chỉ được thành lập duy nhất 1 Doanh nghiệp Tư Nhân
• Cá nhân đã thành lập Doanh nghiệp tư nhân thì không thể đứng tên chủ hộ kinh doanh cũng như không thể là thành viên của một Công ty Hợp Danh khác
• Khả năng huy động vốn thấp vì Doanh nghiệp tư nhân không được quyền phát hành chứng khoán (cổ phiếu, trái phiếu,…)
• Không có tư cách pháp nhân vì không có sự tách biệt giữa tài sản cá nhân và tài sản Doanh nghiệp

2. Công ty TNHH 1 thành viên
Đặc điểm:
Công ty trách nhiệm hữu hạn một thành viên là Doanh nghiệp do một tổ chức hoặc cá nhân làm chủ sở hữu. Chủ sở hữu chịu trách nhiệm về các khoản nợ và các nghĩa vụ tài sản khác của Doanh nghiệp trong phạm vi số vốn điều lệ của Doanh nghiệp.
Ưu điểm:

• Một cá nhân cũng có thể thành lập được Doanh nghiệp đối với công ty TNHH 1 thành viên.
• Có cơ cấu tổ chức tinh gọn, linh động.
• Chế độ chuyển nhượng vốn được điều chỉnh chặt chẽ nên nhà đầu tư dễ dàng kiểm soát được việc thay đổi các thành viên, hạn chế sự thâm nhập của người lạ vào công ty.

Nhược điểm:

• Việc huy động vốn của công ty bị hạn chế vì loại hình Doanh nghiệp này không được phát hành cổ phiếu.
• Công ty TNHH Một Thành Viên chịu trách nhiệm trong phạm vi có hạn nên bị hạn chế các thương vụ lớn.
• Loại hình công ty trách nhiệm hữu hạn chịu sự kiểm soát chặt chẽ của pháp luật hơn so với Doanh nghiệp tư nhân và công ty hợp danh.

3. Công ty TNHH 2 thành viên trở lên
Đặc điểm:
Công ty trách nhiệm hữu hạn hai thành viên trở lên do ít nhất từ 2 cá nhân hoặc 2 tổ chức trở lên làm chủ sở hữu nhưng không được vượt quá 50 thành viên.
Ưu điểm:

• Có cơ cấu tổ chức tinh gọn, linh động.
• Do có tư cách pháp nhân nên các thành viên công ty TNHH chỉ có trách nhiệm về các hoạt động của công ty trong phạm vi số vốn góp vào công ty nên ít gây rủi ro cho người góp vốn.
• Số lượng thành viên công ty không nhiều nên việc quản lý, điều hành công ty không quá phức tạp.

Nhược điểm:

• Việc huy động vốn của công ty bị hạn chế vì loại hình Doanh nghiệp này không được phát hành cổ phiếu.
• Loại hình công ty trách nhiệm hữu hạn chịu sự kiểm soát chặt chẽ của pháp luật hơn so với Doanh nghiệp tư nhân và công ty hợp danh.

4. Công ty hợp danh
Đặc điểm:
Phải có ít nhất 2 thành viên là chủ sở hữu chung của công ty, cùng nhau kinh doanh dưới một tên chung. Ngoài các thành viên hợp danh, công ty có thể có thêm thành viên góp vốn; Thành viên hợp danh phải là cá nhân, chịu trách nhiệm bằng toàn bộ tài sản của mình về các nghĩa vụ của công ty, còn thành viên góp vốn chỉ chịu trách nhiệm về các khoản nợ của công ty trong phạm vi số vốn đã góp vào công ty.
Ưu điểm:

• Không bị giới hạn về số lượng thành viên nên đây là một trong những lợi thế để có thể kêu gọi vốn bằng hình thức thêm thành viên công ty.
• Do chế độ liên đới chịu trách nhiệm vô hạn của các thành viên hợp danh mà công ty hợp danh dễ dàng tạo được sự tin cậy của các bạn hàng, đối tác kinh doanh.
• Dễ dàng điều hành và quản lý Doanh nghiệp vì số lượng thành viên không lớn và tin cậy lẫn nhau
• Công ty hợp danh có tư cách pháp nhân vì vậy có sự phân biệt giữa tài sản của Doanh nghiệp với tài sản của cá nhân các thành viên tham gia góp vốn

Nhược điểm:

• Rủi ro mà các thành viên hợp danh phải chịu cao vì có nhiều thành viên hợp danh (ít nhất là 2 người) nên quyền lực không nằm hoàn toàn trong tay 1 người
• Khó khăn trong vấn đề chuyển nhượng vốn vì thành viên hợp danh muốn chuyển nhượng phần vốn góp của mình cho người khác thì cần được sự chấp thuận của các thành viên hợp danh khác. Tuy nhiên, trong 2 năm đầu kể từ thời điểm chuyển nhượng, thành viên hợp danh vẫn phải liên đới chịu trách nhiệm vô hạn về các nghĩa vụ nợ phát sinh trước thời điểm chấm dứt tư cách thành viên.

5. Công ty cổ phần
Đặc điểm:
Công ty cổ phần là Doanh nghiệp trong đó vốn điều lệ được chia thành nhiều phần bằng nhau gọi là cổ phần. Cổ đông có thể là tổ chức, cá nhân; số lượng cổ đông tối thiểu là 03 và không hạn chế số lượng tối đa. Công ty cổ phần mới thành lập phải có ít nhất 03 cổ đông sáng lập; công ty cổ phần được chuyển đổi từ Doanh nghiệp nhà nước hoặc từ công ty trách nhiệm hữu hạn hoặc được chia, tách, hợp nhất, sáp nhập từ công ty cổ phần khác không nhất thiết phải có cổ đông sáng lập.
Cổ đông chỉ chịu trách nhiệm về các khoản nợ và nghĩa vụ tài sản khác của Doanh nghiệp trong phạm vi số vốn đã góp vào Doanh nghiệp; Cổ đông có quyền tự do chuyển nhượng cổ phần của mình cho người khác, trừ trường hợp quy định không được phép/hạn chế chuyển nhượng.
Ưu điểm:

• Hạn chế rủi ro cho các cổ đông khi góp vốn đầu tư vào công ty vì Công ty cổ phần có tư cách pháp nhân nên trách nhiệm của các cổ đông là hữu hạn, tức là chỉ chịu trách nhiệm trong phạm vi phần vốn đã góp vào Doanh nghiệp
• Khả năng huy động vốn cao vì công ty cổ phần là có quyền phát hành chứng khoán.
• Loại hình công ty cổ phần không hề giới hạn số lượng cổ đông góp vốn vào công ty. Hơn nữa việc mua bán, chuyển nhượng phần vốn góp cũng rất dễ dàng nên phạm vi đối tượng được tham gia vào công ty cổ phần rất rộng.

Nhược điểm:

• Số lượng cổ đông của công ty lớn khiến việc quản lý và điều hành hoạt động công ty cổ phần khá phức tạp. Đặc biệt có thể xuất hiện sự chia rẽ thành nhiều nhóm cổ đông mâu thuẫn với nhau về lợi ích. Sự chia rẽ này đôi khi gây mất đoàn kết theo hướng kìm hãm sự phát triển chung của công ty.
• Là loại hình công ty bị kiểm soát chặt chẽ nhất bởi các quy định của pháp luật so với các loại hình công ty khác.
• Hạn chế trong việc bảo mật kinh doanh và tình hình tài chính của công ty do phải công khai báo cáo với các cổ đông.

6. Hộ kinh doanh
Đặc điểm:
Hộ kinh doanh do một cá nhân hoặc các thành viên hộ gia đình đăng kí thành lập và chịu trách nhiệm bằng toàn bộ tài sản của mình đối với hoạt động kinh doanh. Trường hợp các thành viên đăng kí hộ kinh doanh thì ủy quyền cho một thành viên làm đại diện hộ kinh doanh. Cá nhân đăng kí hộ kinh doanh, người được các thành viên hộ gia đình ủy quyền làm đại diện hộ kinh doanh là chủ hộ kinh doanh.
Ưu điểm:

• Thủ tục thành lập hộ kinh doanh đơn giản, nhanh gọn.
• Quy mô nhỏ, không yêu cầu phải có cơ cấu tổ chức rõ ràng.
• Mỗi năm chỉ việc khai báo thuế 1 lần, thủ tục về thuế đơn giản, dễ dàng.

Nhược điểm:

• Hộ kinh doanh không có tư cách pháp nhân nên khi tham gia giao dịch sẽ mang tư cách như một cá nhân, địa vị pháp lý của hộ kinh doanh không được quy định chặt chẽ.
• Bị giới hạn khả năng phát triển và mở rộng vì số lượng người lao động hộ kinh doanh không quá 10 người.
• Khả năng huy động vốn thấp vì không được quyền phát hành cổ phiếu, số vốn chỉ có thể xoay quanh việc vay vốn người thân quen xung quanh, hạn chế cả khả năng vay vốn tín dụng.

7. Mô hình hợp tác xã
Đặc điểm:
Hợp tác xã là một tổ chức kinh tế tập thể được thành lập, thuộc quyền sở hữu và điều hành của chủ sở hữu là một nhóm các cá nhân có chung lợi ích với nhau, phải có ít nhất là 7 thành viên tự nguyên thành lập và cùng nhau hợp tác trong hoạt động sản xuất kinh doanh nhằm đạt được những nhu cầu, mục đích chung của các chủ thể. Hợp tác xã có tư cách pháp nhân kể từ khi. được cấp chứng nhận thành lập bởi cơ quan có thẩm quyền theo quy định của pháp luật.
Ưu điểm:

• Không bị giới hạn thành viên tham gia nên hợp tác xã đã thu hút được nhiều thành viên, tạo điều kiện cho việc sản xuất, kinh doanh của các cá thể riêng lẻ.
• Thành viên trong hợp tác xã chỉ chịu trách nhiệm trong phạm vi vốn đã góp vào hợp tác xã vì vậy các thành viên có thể yêu tâm cùng đầu tư, sản xuất, kinh doanh tránh được tâm lý lo lắng rủi ro khi tham gia vào hợp tác xã.
• Các thành viên trong hợp tác xã đều bình đẳng trong việc biểu quyết, quyết định các vấn đề của hoạt động của hợp tác xã mà không phân biệt nhiều vốn hay ít vốn, đóng góp nhiều hay đóng góp ít.

Nhược điểm:

• Gặp khó khăn trong quá trình quản lý hợp tác xã vì số lượng thành viên tham gia hợp tác xã thường rất đông.
• Không khuyến khích được người góp nhiều vốn, bởi vì sự bình đẳng trong hợp tác xã là không phân biệt vốn ít hay nhiều, người tham gia đều có quyền tham gia quyết định hoạt động kinh doanh của hợp tác xã, chính vì vậy không thu hút được người góp nhiều vốn.
• Khả năng huy động vốn không cao, chủ yếu nguồn vốn từ các thành viên tham gia và các khoản trợ cấp khác.